Η βιομηχανία στην Ελλάδα και την Ευρώπη μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις
Άρθρο κ. Ευθύμιου Βιδάλη, Προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ, στη Real News
Έχουμε μπροστά μας μια χρονιά με πολλές και σημαντικές προκλήσεις. Το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον δοκιμάζεται εδώ και 10 περίπου μήνες με τον πόλεμο στην Ουκρανία, δημιουργώντας αβεβαιότητα και επιταχύνοντας τις προκλήσεις σε ανθρωπιστικό, ενεργειακό και οικονομικό επίπεδο. Παράλληλα, επιδεινώνεται η κλιματική κρίση, η κορυφαία πρόκληση της ανθρωπότητας που καλούμαστε, όλοι, να αντιμετωπίσουμε. Πρόκειται, στην ουσία, για μια τριπλή πρόκληση: δηλαδή να χειριστούμε ταυτόχρονα την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση χωρίς όμως να πληγεί ανεπανόρθωτα η ανταγωνιστικότητα. Είναι μια δύσκολη εξίσωση για την οποία δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα έχει καταφέρει, μέσα από σταθερή πρόοδο τα τελευταία λίγα χρόνια, να χτίσει την ανθεκτικότητα της παραγωγής της και ξεκινάμε να ατενίζουμε το μέλλον με σχετική αισιοδοξία, εφόσον βέβαια εκμεταλλευθούμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, τη γεωγραφική θέση, την πρόσφατη αύξηση των επενδύσεων και το ανθρώπινο μας κεφάλαιο.
Όμως, παράλληλα, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή κρίση επιβίωσης καθώς ενώ ήδη βρίσκονταν σε αρνητική μοίρα ως προς το κόστος ενέργειας, σήμερα βρίσκεται στα πρόθυρα ενός δομικού ανταγωνιστικού μειονεκτήματος. Αυτή η κρίση, επιτείνεται μετά την απόφαση των ΗΠΑ να επενδύσουν $369 δισ., μέσω σημαντικών επιδοτήσεων και φορολογικών κινήτρων (μέχρι 50%), για την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών και ενέργειας. Είναι μια εξέλιξη που υποχρεώνει την Ευρώπη να αναζητήσει τρόπους στήριξης της βιομηχανίας, ώστε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να συμβάλει ακόμα περισσότερο στην οικονομική και κοινωνική προοπτική.
Αυτό απαιτεί άμεσα στοχοθετημένες παρεμβάσεις βραχυχρόνιου αλλά και μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα. Η ανάγκη για αυτές τις παρεμβάσεις είναι τώρα, για τον απλό λόγο πως ήδη βλέπουμε διαρροές παραγωγής, επενδύσεων, άνθρακα αλλά και ενέργειας με αρνητικές συνέπειες για την παραγωγή, τις εξαγωγές, τις εισαγωγές και την απασχόληση. Είναι εξελίξεις που πλήττουν την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και κάθε εθνική οικονομία χωριστά και θέτουν επιτακτικά μια σειρά ερωτημάτων για το παρόν και το μέλλον. Για την Ευρώπη, οι αλλαγές αυτές οδηγούν στην επαναπροσέγγιση της στρατηγικής της αυτονομίας, ενώ η Ελλάδα καλείται να επαναπροσδιορίσει το παραγωγικό της μοντέλο, με ζητούμενο την ανταγωνιστικότητα, τις επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό, και την επιτάχυνση της τεχνολογικής και της πράσινης μετάβασης. Στον πυρήνα βρίσκεται η ανάγκη ενίσχυσης της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητας των επιχειρήσεων, των εργαζομένων, του χρηματοοικονομικού συστήματος ώστε να αντέχουν και να προσαρμόζονται στο διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές, τεχνολογικό και κλιματικό περιβάλλον.
Η σταδιακή, στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για τη χώρα μας σε μια εποχή που αλλάζουν ριζικά οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Χρειάζεται όμως να αναπτύξουμε συνέργειες και να σχεδιάσουμε σωστά και συγκροτημένα τα επενδυτικά εργαλεία και τη βιομηχανική πολιτική που θα λειτουργήσει καταλυτικά σε όλο το εύρος της ελληνικής οικονομίας.
Κλειδί σε αυτή την κατεύθυνση είναι οι επενδύσεις και οι υποδομές, και καθίσταται κρίσιμος ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης για την υλοποίησή τους. Για τις επιχειρήσεις, οι πολλαπλές και ταυτόχρονες προκλήσεις, επιβάλλουν ταυτόχρονες προτεραιότητες. Στον ΣΕΒ, έχουμε εντοπίσει τις κυριότερες για μια σύγχρονη επιχειρηματικότητα. Αφετηρία είναι η ουσιαστική ενδυνάμωση του ανθρώπινου κεφαλαίου με τεχνολογικές, τεχνικές και οριζόντιες γνώσεις και δεξιότητες. Η επένδυση στους ανθρώπους είναι ζήτημα επιβίωσης για τις επιχειρήσεις και απαραίτητη προϋπόθεση για την υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Το ανθρώπινο κεφάλαιο, και η διασύνδεση εκπαίδευσης–παραγωγής, είναι η βάση και για επιχειρήσεις που καινοτομούν σε ένα δυναμικό επιχειρηματικό οικοσύστημα που επενδύει στη γνώση ως μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω είναι απαραίτητος όχι μόνο για να πετύχουμε τους στόχους για κλιματική ουδετερότητα, την πράσινη μετάβαση και την κυκλική οικονομία, αλλά και για να πετύχουμε με τρόπο που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα μας. Πρόκειται για ένα δύσκολο πρόβλημα, και χρειάζεται να σταθμίσουμε τις προκλήσεις μεταξύ αντιμετώπισης της σημερινής κρίσης και της προετοιμασίας για το μέλλον. Μέσα από ειλικρινή και τεκμηριωμένο διάλογο μπορούμε να προχωρήσουμε συντεταγμένα, επιχειρήσεις, κοινωνία και πολιτεία ώστε να συνεχίσουμε την πορεία της χώρας ως ένας σταθερά ελκυστικός επενδυτικός προορισμός με στόχο την κοινωνική ανάπτυξη και ευημερία.
