Science Agora – Μια πρωτοποριακή σύμπραξη
Το Science Agora αποτελεί την πρώτη σύμπραξη πέντε επιστημονικών ιδρυμάτων (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) – και τρία ερευνητικά ιδρύματα – το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ)) με την υποστήριξη του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Στόχος του είναι η δημιουργία ενός κεντρικού κόμβου μεταφοράς τεχνολογίας που θα υποστηρίζει συστηματικά την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας με τη συμβολή-συνεργασία ερευνητικών φορέων. «Πρόκειται για ένα “πεντάστερο” γραφείο αξιοποίησης της επιστημονικής έρευνας», αναφέρει ο πρύτανης του ΕΜΠ κ. Ανδρέας Μπουντουβής.
Μέσω του κόμβου Science Agora περισσότεροι από 10.000 επιστήμονες, μέλη ΔΕΠ, ερευνητές, μεταδιδακτορικοί συνεργάτες και υποψήφιοι διδάκτορες έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τη σύμπραξη – πρωτοποριακή για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα- των πέντε ιδρυμάτων. Η δυναμική είναι εξαιρετικά μεγάλη με δεδομένο ότι οι ερευνητικές ομάδες των πέντε μετέχουν την τελευταία πενταετία σε εκατοντάδες διεθνή έργα έρευνας και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας των πέντε ιδρυμάτων και τα υπάρχοντα Κέντρα Επιχειρηματικότητας διασυνδέονται σε θέματα σχετικά με την προστασία και αξιοποίηση της διανοητικής ιδιοκτησίας, την ίδρυση τεχνοβλαστών, την επιχειρηματική επιτάχυνση, την εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα και τη μετέπειτα προσέλκυση επιχειρηματικών κεφαλαίων.
Η σύμπραξη των πέντε θα διασφαλίζει, μεταξύ άλλων, την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, ειδικά για την προσέλκυση στελεχών με εξειδικευμένη γνώση και τεχνογνωσία ως προς τη διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας και την εμπορική της αξιοποίηση, την διάχυση αποτελεσμάτων μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, την προσέλκυση κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών προσπαθειών, ειδικά κατά τα πρώιμα στάδια της δημιουργίας ομάδας και της αξιολόγησης μίας ιδέας, την αποτελεσματική επικοινωνία με τη βιομηχανία, τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς και το διεθνές επενδυτικό περιβάλλον.
Μεταξύ άλλων το «Science Agora» «τρέχει» εστιασμένα προγράμματα για την υλοποίηση ιδεών (proof-of-concept) ώστε οι ερευνητικές ομάδες να ολοκληρώσουν πιλοτικές εφαρμογές σε συνεργασία με εταιρείες-χρήστες και στη συνέχεια να μπορέσουν να διεκδικήσουν περαιτέρω χρηματοδότηση μέσω Venture Capitals. Για το πρώτο τέτοιο πρόγραμμα το Science Agora συνεργάζεται με την Google η οποία θα υποστηρίξει οικονομικά σε σύμπραξη με το πρόγραμμα επιχειρηματικής επιτάχυνσης ομάδες που θα υλοποιήσουν καινοτόμες ιδέες στον τομέα Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ
«Τα γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας είναι οι διαμεσολαβητές στο οικοσύστημα της χώρας. Καθοδηγούν επιχειρηματικά τις ερευνητικές ομάδες, τις βοηθούν να βρουν χρηματοδότηση» λέει η υπεύθυνη του Γραφείου κ. Ερη Τόκα, Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ. Το Γραφείο είναι το πρώτο που δημιουργήθηκε στα πανεπιστήμια της χώρας – πριν από 10 χρόνια – και τα αποτελέσματα της εμπειρίας του είναι σημαντικά.
Τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας είναι επιφορτισμένα με την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, τη διαχείρισης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (IPRs), την υποβοήθηση στη δημιουργία spin-off εταιριών, την επιχειρηματική καθοδήγηση των ερευνητικών ομάδων, την προετοιμασία για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση (διαγωνισμοί, επιχειρηματικοί άγγελοι, VCs), και τη δικτύωση με δημόσια, ιδιωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις.
Ενδεικτικά, η επιχειρηματική ανάπτυξη της έρευνας που πραγματοποιείται στο ΑΠΘ είναι πρωτοφανής για τα έως τώρα δεδομένα του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου – έχουν ιδρυθεί έως σήμερα 15 spin-offs, ενώ άλλες 10 βρίσκονται σε στάδιο ωρίμανσης και αναμένεται να ιδρυθούν το προσεχές διάστημα με την υποστήριξη του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας. Οι εταιρείες αυτές αποτελούν διέξοδο στην επαγγελματική σταδιοδρομία κορυφαίων ερευνητών – στις 15 spin-off απασχολούνται περισσότερα από 120 άτομα.
Η αρχή έγινε το 2007 από το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ, με 2 εταιρείες spin-off (1ης γενιάς) με την Exothermia και την Emisia, δύο εταιρείες που θεωρούνται πλέον εδραιωμένες επιχειρήσεις στο χώρο των εφαρμογών μηχανολογικού λογισμικού.
Επίσης, η “CYCLOPT” παρέχει καινοτόμες λύσεις στον τομέα της ποιότητας λογισμικού – Quality as a Service (μοντέλο SaaS), βοηθώντας εταιρείες λογισμικού να αναπτύξουν και να διαχειριστούν προϊόντα υψηλής ποιότητας ευκολότερα, ταχύτερα και με μεγαλύτερη ασφάλεια. Διανύει μία ανοδική πορεία από το 2017 που ιδρύθηκε σημειώνοντας σημαντικές επιτυχίες με αποκορύφωμα την εξασφάλιση pre-seed χρηματοδότησής τον Ιούλιο του 2021 από το TECS Capital Fund. Τα τελευταία 3 χρόνια έχει πετύχει αύξηση του αριθμού των μόνιμων εργαζομένων της εταιρείας κατά τουλάχιστον 100% κάθε έτος (αυτή τη στιγμή η εταιρεία αριθμεί 12 εργαζομένους), Αύξηση του τζίρου κατά τουλάχιστον 100% κάθε έτος. Εντός του 2022 η εταιρία ετοιμάζεται να αντλήσει τον επόμενο γύρο χρηματοδότησης.
Τρίτο παράδειγμα, η Athletopia στοχεύει στη ψηφιοποίηση της παγκόσμιας βιομηχανίας των δρομικών γεγονότων και πέτυχε τον πρώτο γύρου χρηματοδότησης της με το ποσό των 120 χιλιάδων ευρώ με την υποστήριξη του Hellenic Business Angels Network. Παράλληλα, το ΑΠΘ έχει κατοχυρώσει συνολικά 83 πατέντες (εθνικές, ευρωπαϊκές, διεθνείς). Από αυτές οι 50 είναι ενεργές, ενώ για τις 33 δεν ανανεώθηκε η ισχύς τους διότι δεν αξιοποιήθηκαν εμπορικά. «Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να παρέχουμε στις ερευνητικές ομάδες όλο τον μηχανισμό και την υποστήριξη για την ίδρυση και την ανάπτυξη των εταιρειών, ώστε να συνεχίσουν ανεμπόδιστοι να κάνουν την έρευνά τους και να φτάνουν τα αποτελέσματα στην οικονομία και την κοινωνία επιστρέφοντας στα ίδια τα εργαστήρια πόρους, θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία» λέει η κ. Τόκα, και τονίζει: «Η σχέση του πανεπιστημίου με τη βιομηχανία και την αγορά συνολικά θα πρέπει να αναπτυχθεί με επίκεντρο την καινοτομία, τη δημιουργία αξία και την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Η συνεκμετάλλευση της IP (Intellectual Property) θα φέρει προστιθέμενη αξία και στα δύο μέρη, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, πόρους και υποδομές ανάπτυξης του οικοσυστήματος. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αντιληφθούν ότι η ανάπτυξη της καινοτομίας είναι μονόδρομος για την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους και την επιβίωσή τους στο ασταθές οικονομικό περιβάλλον. Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο πρέπει να εκπαιδεύσει την ακαδημαϊκή κοινότητα σε επιχειρηματικές δεξιότητες και να σταματήσει να ενοχοποιεί την εκμετάλλευση της έρευνας προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας της χώρας».
Φοιτητικοί Διαγωνισμοί
Σημαντική αξία για την προώθηση της επιχειρηματικότητας στα ΑΕΙ, την εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών προϊόντων τους, και ευρύτερα την αλλαγή προσανατολισμού προς επιδίωξη της συνεργασίας με τις επιχειρήσεις έχουν οι διαγωνισμοί καινοτομίας. Μεταξύ των πλέον γνωστών είναι ο ετήσιος φοιτητικός διαγωνισμός Ennovation – το 2022 ήταν η 15η χρονιά του -, που οργανώνεται από το Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του ΟΠΑ με την επιστημονική υποστήριξη του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN). Όπως ανέφερε η συντονίστρια του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του ΟΠΑ κ. Αγγελική Καραγιαννάκη, στο διαγωνισμό συμμετέχουν κάθε χρόνο πάνω από 300 φοιτητές/ερευνητές με την ενεργή εμπλοκή 23 ελληνικών πανεπιστημίων, την εμπλοκή πάνω από 20 μεντόρων ειδικών της αγοράς, και την υποστήριξη (συμβουλευτική και βραβεία) από 10 μεγάλους οργανισμούς/επιχειρήσεις. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες συμμετοχών: (1) Entrepreneurship Stream (αφορά τις καινοτόμες ιδέες που δίνουν λύσεις σε πραγματικές ανάγκες στην αγορά), (2) Research Stream (αφορά τα ερευνητικά αποτελέσματα και τις λύσεις που έχουν αναπτυχθεί ως αποτέλεσμα πολυετούς ή εξειδικευμένης έρευνας) και (3) Young Entrepreneurship Stream (αφορά τις καινοτόμες ιδέες που είναι σε πρώιμο στάδιο, σε επίπεδο ιδέας).
Από την άλλη, όπως εξήγησε η Γενική Διευθύντρια, του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) κ. Βάσω Παπαδημητρίου, ο Σύνδεσμος διοργανώνει το φοιτητικό διαγωνισμό (φέτος ήταν ο 12ος) για τη δημιουργία νέων οικολογικών-καινοτόμων προϊόντων διατροφής. Σκοπός του διαγωνισμού είναι αφενός να υποστηρίξει νέους Έλληνες φοιτητές, που ασχολούνται με την επιστήμη των τροφίμων και αφετέρου να αποτελέσει ένα φυτώριο καινοτόμων ιδεών για τη Βιομηχανία Τροφίμων. Ο διαγωνισμός στοχεύει στη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων διατροφής (τροφίμων ή ποτών), τα οποία θα παρουσιάζουν απαραιτήτως στοιχεία οικολογικής καινοτομίας. Για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός τελικού προϊόντος, που θα τεθεί σε γευστική δοκιμή. Ενδεικτικά προϊόντα που έχουν βγει στην αγορά και κρίθηκαν επιτυχημένα είναι ένα σαλάμι με πρώτη ύλη από ψάρια και ένα αλλαντικό με χοιρινό και εκχυλίσματα ελιάς. Ο διαγωνισμός ECOTROPHELIA διεξάγεται σε 2 επίπεδα. Πρώτα σε εθνικό, όπου ο κάθε Σύνδεσμος Βιομηχανιών Τροφίμων διοργανώνει τον διαγωνισμό στη χώρα του για την ανάδειξη της καλύτερης ομάδας και στη συνέχεια οι νικητές όλων των χωρών συμμετέχουν στον αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό.
Την ίδια στιγμή, την δική του ισχυρή θέση μεταξύ των ΑΕΙ έχει κατοχυρώσει ο φοιτητικός διαγωνισμός επιχειρηματικότητας ‘JA Start-Up’ οργανώνεται κάθε χρόνο από τον οργανισμό Junior Achivement Greece (φέτος είναι η 8η χρονιά). Όπως δήλωσε ο κ. Αργύρης Τζηκόπουλος, γενικός του JA Greece, «τo πρόγραμμα “JA Start Up” είναι ένα πρωτοποριακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα του JA Europe που υλοποιείται ταυτόχρονα σε 300 πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη με τη συμμετοχή 15.000 φοιτητών. Το πρόγραμμα δίνει την ευκαιρία σε φοιτητές και φοιτήτριες 18-30 ετών να αναπτύξουν τη δική τους επιχειρηματική ιδέα και τους βοηθάει να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους σε διάφορους τομείς και δραστηριότητες μιας επιχείρησης. Ουσιαστικά, φοιτητές δημιουργούν ομάδες και για ένα διάστημα τριών μηνών εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη μιας επιχειρηματικής ιδέας, έχοντας υποστήριξη από καθηγητές και μέντορες. Οι επιχειρηματικές ιδέες μπορεί να αναπτυχθούν από φοιτητές κυρίως στο πλαίσιο μαθήματος αλλά και ανεξάρτητα σε πτυχιακή κ.λπ. Η Νικήτρια Ομάδα του Εθνικού Διαγωνισμού στον Φοιτητικό Διαγωνισμό συμμετέχει στο Πανευρωπαϊκό Φεστιβάλ Επιχειρηματικότητας όλων των Junior Achievement από τις χώρες της Ευρώπης. Όπως δήλωσε ο κ. Αργύρης Τζηκόπουλος, γενικός του JA Greece, ο διαγωνισμός «βοηθά τους νέους να βρουν αυτό που τους αρέσει, και να αποκτήσουν τις δεξιότητα για συνεργατικότητα η οποία λόγω κουλτούρας και εκπαιδευτικού συστήματος μας λείπει. Ευρύτερα, μέσω τέτοιων διαγωνισμών τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να ορίσουν τι είναι επιτυχία και ευτυχία για εκείνα».
Ιστορίες επιτυχίας
H Linked Business ιδρύθηκε το 2018 από διεθνώς αναγνωρισμένους ερευνητές του Ερευνητικού Κέντρου «Δημόκριτος» και στεγάζεται στο Τεχνολογικό του Πάρκο. Tο 2021 εισχώρησε με μειοψηφικό μερίδιο η Qualco SA ως στρατηγικός επενδυτής, η οποία, εκτός της μεσοπρόθεσμης κεφαλαιακής επάρκειας, φέρνει πληθώρα συνεργειών σε επίπεδο πελατών, προϊόντων και διεθνούς γεωγραφικής επέκτασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Qualco με τη σειρά της έχει ως μέτοχο μειοψηφίας την Pimco, την μεγαλύτερη εταιρεία asset management παγκοσμίως. Η βραβευμένη πλατφόρμα της Linked Business (1o Βραβείο καινοτομίας της Εθνικής Τράπεζας το 2019) προσφέρει τα πιο αποτελεσματικά B2B Sales leads από το σύνολο των ενεργών επιχειρήσεων της χώρας. Παρέχει άμεση, πλήρη, και στοχευμένη τμηματοποίηση με βάση την δραστηριότητα και την γεωγραφία των επιχειρήσεων. Η πλατφόρμα βασίζεται στην αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων με την χρήση των τεχνολογιών των Big Data και της Artificial Intelligence. Οι διαθέσιμες υπηρεσίες αφορούν εν γένει το Corporate’s asset tracing, Due Diligence & Compliance, Systemic KYC, Focused Β2Β campaigns, Market analysis, Business Digital Onboarding, Master data cleansing και Internal audit controls και έχουν ήδη προσελκύσει ως πελάτες μια σειρά από αναγνωρισμένες επιχειρήσεις όπως η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Πειραιώς, η Loreal, η PwC, η Deloitte, η 3Ε, η ΕΥΔΑΠ και η CNL Capital. Όπως λέει ο κ. Μχάλης Βαφόπουλος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Linked Business AE «για μια σειρά ετών βίωσα την συναρπαστική εμπειρία να συνεργαστώ με τον εφευρέτη του Web, Sir Tim Berners-Lee και την ομάδα του σχετικά με την μελέτη της οικονομίας του Διαδικτύου. Και ένα από τα πράγματα που αποκόμισα είναι η αναγνώριση της αξίας των ανοιχτών δεδομένων για την κοινωνία και την οικονομία. Δηλαδή, πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει επίσημη και ανοιχτά διαθέσιμη πληροφόρηση προς όλους, σε τομείς όπως οι εταιρείες και η συμπεριφορά τους. Για παράδειγμα, σε ποιους ανήκει μια εταιρεία και αν έχει λάβει δημόσιο χρήμα ή αν έχει τιμωρηθεί με πρόστιμο. Πάνω σε αυτή την βάση αποφάσισα να συνεισφέρω στην ψηφιακή μετάβαση της χώρας μας με την παροχή υπηρεσιών έξυπνης επιχειρηματικής πληροφόρησης».
«Οι startuppers αναζητούν τις λύσεις, είναι της πράξης. Είναι καινοτόμοι, δεν αναλώνονται σε γραφειοκρατικά γρανάζια, πηγαίνουν κατευθείαν στην λύση με πρωτότυπο τρόπο. Είναι δημιουργικοί και μαζί αποτελεσματικοί. Οι startuppers είναι άτομα που δεν διστάζουν να θυσιάσουν πολλά από την προσωπική τους ζωή για να πραγματοποιήσουν το όραμά τους» λέει με ένταση στην «Κ» ο Αιμίλιος Χαλαμανδάρης. Είναι συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της Innoetics, της Ελληνικής τεχνολογικής εταιρείας, που ξεκίνησε ως νεοφυής επιχείρηση στο ερευνητικό κέντρο «Αθηνά» και το 2017 εντυπωσίασε καθώς εξαγοράστηκε από την Samsung Electronics. Μία επιτυχία – παράδειγμα και κίνητρο για όλους τους φιλόδοξους επιστήμονες που επενδύουν στην καινοτομία, αγαπούν να βρίσκονται πιονιέροι των εξελίξεων. Συγκεκριμένα η Innoetics δημιουργήθηκε το 2006 από μια ομάδα μηχανικών που είχαν αναπτύξει τεχνολογία συνθετικής ομιλίας στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου που ανήκει στο Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά». Ανακαλύπτοντας την τεχνολογία, η ομάδα διέκρινε τις δυνατότητες που είχε η τεχνολογία να αξιοποιηθεί εμπορικά και αποφάσισε να δημιουργήσει την εταιρεία τεχνοβλαστό (spin-off). «Πήρε αρκετά χρόνια να αναπτύξουμε τα προϊόντα μας, και να δούμε πώς πρέπει να λειτουργήσουμε στην αγορά» λέει ο κ. Χαλαμανδάρης.
Μία ακόμη ιστορία επιτυχίας ξεκίνησε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και δη στο Εργαστήριο Κυτταρικής Τεχνολογίας του ιδρύματος το οποίο κατέκτησε τη δεύτερη θέση στον τελικό του διεθνούς διαγωνισμού καινοτομίας IDea Incubator Competition, μετά το αμερικάνικο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. Το Εργαστήριο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου διακρίθηκε για την δημιουργία ενός βιοαισθητήρα που ενσωματώνεται σε εύχρηστη πλατφόρμα που περιλαμβάνει ένα κινητό τηλέφωνο ή τάμπλετ και προσφέρει ταχύτατη, αξιόπιστη και μαζική ανίχνευση του κορωνοϊού. Ο παγκόσμιας απήχησης διαγωνισμός που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Ιδρύματος της Αμερικανικής Εταιρείας Λοιμώξεων (Infectious Diseases Society of America Foundation) και της εταιρείας Johnson & Johnson Innovation – JLABS λαμβάνει χώρα ετησίως στο πλαίσιο της εβδομάδας IDWeek που έχει ως στόχο να προάγει την αριστεία στην εκπαίδευση και την έρευνα, όσον αφορά τη δημόσια υγεία και τις λοιμώξεις.